วันพุธที่ 6 กรกฎาคม พ.ศ. 2554

กายภาพบำบัด คือ.....

สวัสดีครับ บทความแรกของการให้ความรู้ทางด้านกายภาพบำบัด ที่ผมได้ศึกษาและทำงานด้านนี้มาหลายปี คงต้องเป็นการให้ความรู้ ความเข้าใจเกี่ยวกับกายภาพบำบัด เชื่อหรือไม่ครับว่า กายภาพบำบัด คือ..... คำตอบที่ได้ออกมา บ้างก็ว่า นวดจับเส้น บ้างก็ว่า หมอกดจุด บ้างก็ว่า นวดบำบัด... เป็นร้อยนิยาม แต่ก็ไม่มีคำนิยามที่ตรงกับความหมายจริงๆ ของคำว่า กายภาพบำบัด เลยครับ

ทีนี้ถ้าลองไปดูบทความต่างๆ เกี่ยวกับการทำงานของนักกายภาพบำบัดตามแหล่งต่างๆ จะทราบลักษณะงานคร่าวๆ ของวิชาชีพนี้ แต่ก็ยังไม่กระจ่างครับ แล้วกายภาพบำบัด คือ การรักษาแบบไหนกันล่ะ?

ผมอ้างอิงจากพระราชบัญญัติวิชาชีกายภาพบำบัด จากสภากายภาพบำบัด ซึ่งผมเป็น สมาชีกและได้รับใบอนุญาตจากสภากายภาพบำบัด และจะขยายความในแต่ละส่วนให้รับทราบกันนะครับ

จากพระราชบัญญัติวิชาชีพกายภาพบำบัด ปี พ.ศ.2547 ในมาตรา 3 กล่าวไว้ดังนี้ครับ
(อ้างอิงจาก http://www.pt.or.th/poror.html)

"วิชาชีพกายภาพบำบัด" หมายความว่า วิชาชีพที่กระทำต่อมนุษย์เกี่ยวกับการตรวจประเมิน การวินิจฉัยและการบำบัดความบกพร่องของร่างกายซึ่งเกิดเนื่องจากภาวะของโรคหรือการเคลื่อนไหวที่ไม่ปกติ การป้องกัน การแก้ไขและการฟื้นฟูความเสื่อมสภาพความพิการของร่างกาย รวมทั้งการส่งเสริมสุขภาพร่างกายและจิตใจ ด้วยวิธีการทางกายภาพบำบัดหรือการใช้เครื่องมือหรืออุปกรณ์ที่รัฐมนตรีประกาศโดยคำแนะนำของคณะกรรมการให้เป็นเครื่องมือ หรืออุปกรณ์กายภาพบำบัด

จากความหมายนี้ถ้าจะขยายความ ก็คือ

1. เป็นวิชาชีพที่กระทำต่อมนุษย์ หมายความว่า เป็นวิชาชีพที่เข้ามาเกี่ยวข้อง และมีการทำงานที่สัมพันธ์กับมนุษย์ ในที่นี้หมายถึง ผู้ป่วย หรือผู้เข้ามาขอคำปรึกษา ในด้านไหนบ้าง.....ตรวจประเมินอาการที่ผู้ป่วยเข้ามาปรึกษาเกี่ยวกับอาการหรือโรค..... วินิจฉัยว่า อาการที่เป็นอยู่นั้น อยู่ที่ตำแหน่งใด โครงสร้างใด เชื่อมโยงกับโครงสร้างอื่นๆ หรือไม่.....บำบัดรักษาความบกพร่องของร่างกายอันเนื่องจากโรคหรือการเคลื่อนไหวที่ไม่ปกติ.....ป้องกันไม่ให้อาการหรือโรคเหล่านั้นไม่ให้เกิดซ้ำ หรือป้องกันไม่ให้เกิดอาการหรือโรคใหม่ๆ.....แก้ไขและฟื้นฟูความเสื่อมหรือพิการของร่างกาย.....และการส่งเสริมสุขภาพร่างกายและจิตใจให้แข็งแรง ห่างไกลจากความเจ็บป่วย

2. วิธีการดังกล่าวใช้วิธีการทางกายภาพบำบัด หรือเครื่องมือทางกายภาพบำบัด

ความหมายกว้างๆ งานทางด้านกายภาพบำบัด คือ รักษา ป้องกัน ฟื้นฟู และส่งเสริมสุขภาพ จะเห็นได้ว่า งานกายภาพบำบัด ไม่ได้ต่างจากการรักษาทางการแพทย์ครับ เพียงแต่จุดที่ต่างกันจริงๆ ที่ทำให้กายภาพบำบัดต่างจากการรักษาทางการแพทย์อยู่ที่ วิธีการ ครับ
กายภาพบำบัดใช้วิธีการตรวจการเคลื่อนไหวของร่างกายที่สัมพันธ์กับอาการหรือโรคที่ผู้ป่วยต้องการให้รักษารวมไปถึงการรักษาครับ กายภาพบำบัด ใช้การรักษาอยู่ 2 แนวทางใหญ่ คือ

1. การรักษาด้วยวิธีการออกกำลังเพื่อการรักษา หรือ ในภาษาอังกฤษ คือ exercise therapy หรือ therapeutic exercise คือ ใช้การออกกำลังกาย เข้ามารักษาอาการ ซึ่งแยะออกเป็นแบบ active ซึ่งผู้ป่วยออกแรงเอง กับแบบ passive คือผู้รักษาเข้ามาเป็นผู้กระทำ แบบ passive นี้ ก็คือ วิธีการ จัด ดัด ดึง กดจุด หรือ หัตถบำบัด (manual therapy หรือ manipulative therapy)ซึ่งจุดนี้ครับ ที่ทำให้คนทั่วไปสับสนว่า กายภาพบำบัด ก็คือ นวดบำบัด ครับ

2. การรักษาด้วยเครื่องมือทางกายภาพบำบัด ซึ่งก็คือ การรักษาด้วยไฟฟ้าบำบัด ในภาษาอังกฤษใช้คำว่า eletrotherapy คำว่า ไฟฟ้าบำบัด อาจจะกว้างไป เครื่องมือที่ใช้ทางกายภาพบำบัด ได้แก่ เครื่องอัลตราซาวด์(ultrasound), เครื่องรักษาด้วยไฟฟ้าชนิดคลื่นสั้น(short wave diathermy), เครื่องรักษาด้วยคลื่นไมโครเวฟ(microwave diathermy), เครื่องกระตุ้นไฟฟ้า(electrical stimulation), เลเซอร์รักษา, เครื่องรักษาด้วยคลื่นช๊อคเวฟ(shock wave therapy) รวมไปถึงเครื่องมืออื่นๆ เช่น แผ่นประคบร้อน-เย็น, พาราฟินให้ความร้อน, อุปกรณ์ออกกำลังกายต่างๆ เป็นต้น

จากวิธีการตรวจร่างกาย และการรักษาทางกายภาพบำบัดที่ผมได้ขยายความลงไป คงพอจะทำให้ทุกท่านเข้าใจมากขึ้นนะครับ ว่า กายภาพบำบัด คือ วิชาชีพที่ทำงานแบบใดครับ